عصر محنه در تمدّن مسلمانان‏

بررسی تاریخ جریان‏های فکری نقش مهمی در شناختِ تحولاتِ سیاسی و اجتماعی تاریخ اسلام ایفاء می‏کند. معتزله یکی از مهمترین گرایش‏هایِ فکری قرون اولیه اسلامی هستند که ویژگی برجسته ایشان عقل‏گرایی آنها بود. ایشان که نقش به‏سزایی در باروری اندیشه اسلامی بازی کردند در بخشی از عصر عباسیان یعنی دوران خلافتِ مأمون، معتصم و واثق به عنوانِ ایدئولوژی حاکم بر مخالفانِ خود که عمدتاً فقها و محدثان اهل سنت بودند سخت‏گیری آغاز کرده و با ابزار قدرت، سعی در اشاعه تفکر خود نمودند که واکنش‏هایی در پی داشت. دوره مورد بحث که به «محنه» معروف گشت موضوع بررسی مقاله حاضر است.